HEGEL — MANTIK BİLİMİ (B)
Çözümlemeler
0001-0011
AZİZ
YARDIMLI
Bu çözümlemede kullanılan paragraf numaraları için bkz. Science of Logic (Hegel.Net)
Birinci Yayıma Önsöz
001.1. Almanya’da son yirmi beş yılda felsefi düşüncenin
uğradığı dönüşüm Mantığın yapısı üzerinde çok az etkili oldu.
002.1.
Bu dönemden önce metafizik denilen şey Bilimler arasından yitti.
002.2.
Bir ulus kendi arı özü üzerine düşünmediği zaman bu özbilincini
yitirmesinin bir yanıdır.
003.1.
Kant felsefesinin dışrak öğretisi: Anlak deneyimin ötesine geçerse yalnızca
düşlemler üretir.
003.2.
Kant felsefesi kurgul düşüncenin yadsınması için gerekçe oldu.
003.3. Bilgi için deneyim nasıl önemli görüldüyse
ise, yaşamda kuramsal eğitim önemsiz ama kılgısal eğitim birincil görüldü.
003.4. Felsefe sıradan anlağın eline oynadı.
003.5. (‘Kara Çiçekler’ benzetmesinin göndermesi
bulunmalı.)
004.1. Mantık için işler Metafizik için olduğu
denli kötü gitmedi.
004.2. Mantığın nasıl düşünüleceğini öğretmediği
anlaşıldı (tıpkı sindirim için de fizyoloji bilgisinin gerekli olmaması gibi)
004.3. ‘Pragmatizm’ için Mantığın yazgısı
Metafiziğin yazgısından ayrı değildi.
005.1.
Gene de biçimsel yarar için Mantık içeriği hafifletilerek genel eğitim
izlencesine kabul edildi.
005.2.
Ama Yeni Tin Mantığın bu eskimiş biçimini bir yana attı.
006.1.
Akademik dünyada Yeni Düşüncelere karşı çıkanlar bile bilinçsizce değişimi
doğrulamaya başladılar.
007.1.
Kültürel mayalanma dönemi tamamlanmıştır.
007.2.
Yeni ilkenin savunmaya geçmiş eski ilkeye karşı tutumu ilkin fanatik bir düşmanlıktır.
007.3.
Yeni ilkenin gereci yeniden örgütlemesi iveğen sorundur.
008.1.
Mantık Bilimi asıl metafiziği ya da arı
kurgul felsefeyi oluşturur.
008.2.
Mantık Bilimi tam olarak yeni bir başlangıca gereksinir.
008.3.
Bu alanda mantığın yeniden yapılandırılması için hazır gereç yetersizdir.
008.4.
Özsel önemi olan nokta yeni bir bilimsel yordam anlayışının gereğidir.
008.5.
Felsefe yöntemini matematik gibi altgüdümlü bir bilimden, iç sezgiden, dışsal
derin düşünceden alamaz.
008.6. Tersine, bilimsel
bilme yöntemi içeriğin kendisi tarafından belirlenmelidir, çünkü içerik belirli
karakterini kendisi koyar ve yaratır.
(KURGUL YÖNTEM'E DEĞİNİLİYOR)
009.1. Anlak belirler ve
belirlenime sıkı sıkıya sarılır. Us olumsuz ve eytişimseldir çünkü
anlağın belirlenimlerini hiçe indirger; Us olumludur çünkü evrenseli
yaratır ve tikeli onda kavrar.
009.2. Anlak Ustan ve
eytişimsel Us kurgul Ustan ayrı değildir.
009.3. Us Tindir ki salt
olumlu Ustan ya da sezgisel Anlaktan daha yüksektir.
009.4. Eytişimsel Usun ve
salt sezgisel Anlağın niteliğini oluşturan şey olumsuz öğedir.
Sezgisel anlak: Belirsiz bir
anlatım? “Soyutlamacı Anlak” daha doğru. Olumsuzlayıcı olan ve bunun bilinçsizi olan Anlak. Bu Anlak
kendinin bilincini kazandığı zaman eytişimsel düşünce olur. Eytişim sonradan
yaratılan sonlu bir kıpı değil ama sonsuzluk içinde varolan Bütütünün bir ilişkisinin
bilincine varıştır.
009.5. Olumsuz öğe yalın
olanı olumsuzlar ve Anlağın belirli ayrımını koyar; bunu da eşit ölçüde çözer
ve eytişimseldir.
009.6. Ama Olumsuz öğe bu
sonucun hiçliğinde durup kalmaz, tersine sonuçta o denli de olumludur, ilk yalını
yeniden kurar, ama bu kez kendi içinde somut olan evrensel olarak. (Bu somut
evrenselin altına verili bir tikel alınmaz, ama bu belirlemede, ayrımın bu
koyuluşunda ve çözülüşünde tikel aynı
zamanda kendini belirlemiştir.)
009.7. Bu tinsel devim (=
yalın ayrımsızlık; bunun kendini belirlemesi ve belirlilikte kendini kendi ile
eşitlemes) Kavramın içkin gelişimidir. Bu devim SALTIK BİLME YÖNTEMİdir ve aynı
zamanda içeriğin içkin ruhudur.
009.8. Salt bu saltık yöntem
felsefeyi nesnel, tanıtlı bir bilim yapar.
010.1. Tinin
Görüngübilimi’nde bilinç bu yolda açımlandı.
010.2. Bilincin bilmesinde
dışsal öğe kapsanır; ama bu konunun gelişimi — ve tüm doğal ve tinsel yaşamın
gelişimi gibi — usun özsel kategorileri (Mantğın içeriği) üzerine dayanır.
010.3. Bilinç kendini
dolaysızlığından ve dışsal somutluğundan kurtararak arı bilme konumuna ulaşır
ve Kavramları kendilerinde ve kendileri için oldukları gibi nesne alır.
010.4. Kavramlar arı
düşüncelerdir, kendi özsel doğasını düşünen Tindir.
011.1. Mantık Bilimi ve
Tinin Görüngübilimi’nin ilişkisi budur. Dışsal ilişkiye gelince, Görüngübilim Mantık Bilimi ve iki olgusal bilim,
Doğa Felsefesi ve Tin Felsefesi tarafından izlenmelidir. (Böylece FELSEFE
DİZGESİ tamamlanacaktır.)
Nuremberg,
22 Mart 1812. |