İdea Yayınevi / Mantık Bilimi
site haritası  
 
Çözümlemeler / Aziz Yardımlı

HEGEL — MANTIK BİLİMİ (BÜYÜK)
Çözümlemeler 0188-0212
AZİZ YARDIMLI

Bu çözümlemede kullanılan paragraf numaraları için bkz.Science of Logic

I. NİTELİK
A. Belirli-Varlık Olarak Belirli-Varlık

Belirli-Varlık Alanı — Soyut-Varlık ve Kendi-İçin-Varlık ile ilişki içinde;
ya da — Varlık—Belirli-Varlık—Kendi-İçin-Varlık bağlamında;
Belirli-Varlığın Belirlenimlerine Genel Ya Da Ayrıntısız Bir Bakış

Varlık—Belirli-Varlık—Kendi-İçin-Varlık bağlamında

188.1. Belirli-Varlıkta belirlilik Varlık biçimindedir.
188.2. (Var)olan belirlilik Niteliktir.
188.3. Nitelik Birşey ve Başkası arasındaki karşıtlığı belirler — başkalaşım ve sonluluk.
188.4. Birşey salt Başkasına karşı değil ama kendi içinde de olumsuz olarak belirlidir (Başkası Birşeyin kendisidir).
188.5. Birşeyin kendini (sonluluğunu) olumsuzlaması nitel Sonsuzdur.
188.6. Karşıtlıksız ya da karşıtlığı kendi içinde kıpıya indirgemiş sonsuzluk Kendi-için-Varlıktır.

Belirli-varlığın Kavramında soyut Varlıktan ayrı olarak Belirliliği öne çıkar. Bu belirlilik salt olma belirliliğidir (görgül olarak, şu ya da bu olma). Belirlilik, genel olarak alındığında, Nitelik değildir, ve daha geniş bir kapsamı vardır, örneğin Nicelik vb. de bir Belirliliktir. Nitelik belirliliğin yalnızca (şu ya da bu) olma yanı ile ilgilidir, Nicelikten, Özsellikten vb. ayrıdır. Dasein varlıktır, ama soyut Varlık değil, tersine belirli olarak varlıktır.

§ 189 BÖLÜMLEME

Belirli-Varlığın irdelemesi üç bölüme ayrılır:

A. Genelde belirli-Varlık (Belirli-Varlık—Nitelik—Birşey)
B. Birşey ve Başkası, Sonluluk
C. Nitel Sonsuzluk

Belirli-Varlığı ilkin (A.) anlak kipinde dolaysız olarak düşüneceğiz: Varlık olarak. Türkçe’de belirli-Varlık tek bir sözcükle ve herhangi bir önek olmaksızın “Varlık” olarak anlatılır. Bu Kavram yalnızca “olmak” değil ama belirli olarak olmaktır.

— Varlık ilkin Evrensel gibidir. Tikel gibi olanla (Belirli-Varlık) karşıtlık içinde durur. Bu karşıtlık ilişkisi ya da birliği Tekil ya da Bireysel gibi olanı verir (Kendi-için-Varlık). Bu Kavram belirlenimleri (E—Ti—Te) burada öncelemelerdir.

— Belirli-Varlık da ilkin evrensel gibidir, “belirli dolaysız”dır, genel olarak belirli-Varlıktır. Ama belirliliğini (olumsuzluğunu) ortaya koyar, ve ikinci olarak tikel gibidir. Ama bu belirlilik yalnızca vardır ve yalnızca olan belirlilik Niteliktir. Üçüncü kıpı Niteliğin Varlığa yansıması olarak, ya da Varlığın ve Niteliğin birliği olarak, nitel varlık olarak bireysel gibidir, Birşeydir. Bu Kavram belirlenimleri de burada öncelemelerdir. BELİRLİ-VARLIĞIN AÇINIMLARI Varlık özsel olarak yokluktur, ve evrik olarak (§ 169).

— Belirli-Varlıkta düşüneceğimiz ilk şey belirliliktir. Belirlilik — koyulmuş belirlilik olarak, ilk gerçek belirlilik olarak — belirli-Varlığın kendisidir, ve yalnızca ve yalnızca varolan belirlilik olarak Niteliktir.  Ya da, Belirlilik ve Varlık arasındaki ilişki ikisinin dolaysız birliğidir ve bu birlik Niteliktir.  ... die Beziehung, in der hier die Bestimmtheit mit dem Sein steht, ist die unmittelbare Einheit beider ... Nitelik, varlıkla bu birliğinden ötürü, dolaylı ve ayrımlı değil ama bütünüyle dolaysız ve yalındır. Niteliğin bu  tek-yanlılığı — yalnızca olan belirlilik olması — onun dolaysızlığının ölçütüdür. Bu anlak için Niteliktir. Ama Nitelik Yokluk belirlenimini de kapsar, ve olmayan belirlilik olarak dolaysız değil ama ilişkidir, bir Olumsuzlamadır.

 

a. Belirli-Varlık olarak Belirli-Varlık
 (Belirli-Varlık Olarak Belirli-Varlık — Nitelik — Birşey)

190.1. Belirli-Varlıkta belirlilik Nitelik olarak ayırdedilir.

Belirli-Varlık da Varlıktır, ama bu genel olarak Varlık ya da yalnızca olmak değildir; tersine, özel olarak, belirli olarak bir Varlıktır ve bu özelliğin ya da belirliliğin Varlıktan ayrılığı ve ne olduğu sorusu doğar. Olan belirlilik Niteliktir.Nitelik dolaysız, soyut, Varlık ile bir olan belirliliktir, etimolojik olarak '-lik' sonekinin anlattığı şeydir, çünkü Türkçe'de: '-lik' = 'olmak' ontolojik bir imlem taşır. Örneğin: Güzel-lik = Güzel-olmak.

190.2. Nitelik belirli-Varlığın iki belirleniminde, e.d. Olgusallık ve Olumsuzlama olarak alınacaktır.
190.3. Olgusallık ve Olumsuzlama belirlenimlerinde belirli-Varlık kendi içine yansır (= onlarla birdir: Kurgul kıpı).
190.3. Olgusallık ve Olumsuzlama belirlenimleri ile koyulan belirli-Varlık bir kez daha birdir, Birşeydir.

Bu paragrafta belirli-Varlık yine genel olarak açılır.

(a) Genelde Belirli-Varlık
(Genelde belirli-varlık dolaysızdır, bir başkası ile ilişkisizdir.)

191.1. Oluştan belirli-Varlık çıkar.
191.2. Belirli-Varlık Varlık ve Yokluğun yalın birliğidir.
191.3. Bu birlik nedeniyle dolaysızlık biçimini taşır (Oluş ortadan kalkmıştır).
191.4. Belirli-Varlık ilkin tek-yanlı Varlık belirlenimindedir (Yokluk belirlenimi de kendini gösterecektir).

“Belirli-Varlık Oluştan ortaya çıkar. Belirli-Varlık Varlığın ve Yokluğun yalın birliğidir. Bu yalınlık (Einfacheit) nedeniyle dolaysız birşeyin Biçimini (Form) taşır. Dolaylılığı, Oluşu arkassında yatar; kendini ortadan kaldırmıştır ve belirli-Varlık buna göre kendisinden başlanacak bir ilk olarak görünür. İlk olarak tek-yanlı Varlık belirlenimindedir; kapsadığı öteki belirlenim, Yokluk, benzer olarak birinciye karşı onda kendini gösterecektir.”

"Aus dem Werden geht das Dasein hervor. Das Dasein ist das einfache Einssein des Seins und Nichts. Es hat um dieser Einfachheit willen, die Form von einem Unmittelbaren. Seine Vermittelung, das Werden, liegt hinter ihm; sie hat sich aufgehoben, und das Dasein erscheint daher als ein erstes, von dem ausgegangen werde. Es ist zunächst in der einseitigen Bestimmung des Seins, die andere, die es enthält, das Nichts, wird sich gleichfalls an ihm hervorthun, gegen jene."

192.1 Belirli-Varlıkta Yokluk Varlıkta ortadan kaldırılmıştır.
192.2. Yokluğu bir kıpı olarak kapsayan somut bütün Varlık ya da dolaysızlık biçimindedir, genelde Belirliliği oluşturur.

Burada Belirliliği oluşturan Dolaysızlığa dikkat ediyoruz. Üçlünün ilk (ANLAK) kıpısı olarak görüldüğünde, belirliliğine karşın dolaysızdır.

193.1. Somut Bütün Varlık biçiminde, Varlık belirliliğindedir.
193.2. Varlık da kendini bir kıpı olarak, olumsuz olarak belirlenmiş Varlık olarak göstermiştir.

Ortadan kalkmış Varlık olumsuz olarak yüklenmiş bir Varlıktır. Yokluktan Varlığa geçişte Yokluğun ortadan kalkışına Varlık olarak Varlığın da ortadan kalkışı eşlik eder, çünkü Varlık bundan böyle arı Varlık değil ama Yokluğu bir kıpı olarak kapsayan Varlıktır, belirli-Varlıktır. Hegel’in metninde “Varlık belirlenimi” anlatımı Varlığın belirlenimsizliği ile çelişir, ve buna göre dolaysız olan Varlığın bir belirlenim olması Varlığın bir olumsuzlama ile yüklü olmasıyla anlaşılabilirdir.

193.3. Kıpı olumsuz olarak belirlenmiş bir varlıktır.
193.4. Kavramsal gelişimde ancak koyulan ya da çıkarsanan kıpı Kavramın eytişimsel gelişimine aittir, çıkarsanmayan Kavramlar bizim henüz tanıtlanmamış düşüncemizde bulunurlar ve dışsal karşılaştırmaya hizmet ederler.

194.1. Belirli-Varlık daha önceki alanda Varlığa karşılık düşer.
194.2. Ama belirli-Varlık somuttur ve buna göre onda bir dizi belirlenim, kıpılarının değişik ilişkileri kendilerini gösterirler.

Eş deyişle, Kavramların çözümlemesi ya da kendinde içeriklerinin belirtikleşmesiyle ilişkilendirilmeleri yapılacak. Bu süreçte açınım sürekli olarak ileriye doğru yapılmalı, geriye doğru değil, ortadan kaldırılan kıpılara bir kez daha geri dönüş biçiminde değil.

 

b. Nitelik


Belirlilik olumlu olarak koyulmuş olumsuzlamadır.
Nitelik dolaysız ya da salt varolan Belirliliktir.

1) Belirli-Varlıkta belirlilik varlık ile dolaysızca birdir. Belirli-Varlık anlak kıpısı altında ya da dolaysız olarak ya da Oluş sürecinin onda ortadan kaldırılmış olması koşuluyla alındığında, ilkin hiçbir AYRIM içermez. Belirlilik Varlık ile dolaysızca BİRdir. Bu birliğin ayrımlaşması HENÜZ koyulmuş değildir

2) Belirlilik böyle Varlık biçiminde yalıtılmış olarak alındığında Niteliktir.
Nitelik ve belirli-Varlık AYRI kavramlardır.

a) Belirlilik kendinde dolaylıdır çünkü olumsuzlama içerir. Ama Belirlilik Varlık ile bir olarak ya da salt olan Belirlilik olarak alındığında açıktır ki dolaysız olmalıdır. (Belirli-Varlığın anlak kıpısı altında durması.) Belirli-Varlık dolaysızdır, ve gene de belirlidir. Bu “dolaysız belirlilik“ ya da salt “olan belirlilik” Niteliktir. Nitelik de dolaysızdır, ve bu dolaysızlığı ya da “bütünüyle yalın olması” onu üzerine daha öte konuşulamayacak bir belirlenim yapar. Ya da, Nitelik üzerine konuşma yalnızca onun ilişkilerini ilgilendirir.

b) Belirlilik Varlık biçiminde alındığında Niteliktir. Belirlilik Yokluk biçiminde alındığında dolaysızlığını yitirir çünkü olumsuzlama ilişkidir. Nitelik tek-yanlıdır — dolaysız ya da yalnızca Varlık biçiminde. Belirli-Varlıkta Yokluk Varlık ile yalın birlik içine alınmıştır. Ya da, Yokluk Varlıkta ortadan kaldırılmış, Varlık dolaysızlığı ya da ilişkisizliği içinde koyulmuştur, ve Somut Bütün böylece Varlık biçimindedir. Bu Varlık belirlidir, aslında kendisi belirliliği oluşturur. Ya da, burada ilk, soyut, dolaysız Varlık değil ama somut belirli-Varlık ortaya çıkmıştır. Ya da, Belirlilik Varlıktan ayrı değil ama onunla birdir. Ama o denli de Varlık ortadan kalkar, bir kıpıya indirgenir, olumsuz olarak belirlenen Varlık, ya da belirli-Varlık ortaya çıkar. Bu bizim biraz ilerden giden, süreci önceleyen düşüncemizdedir. Ama Belirlilik koyulmuştur, belirtiktir. Somut, belirli “Varlık”lardan söz ederken demek istediğimiz budur.

3) Belirlilikten Niteliğe geçiş yalnızca ve yalnızca Belirliliğin olan, dolaysız, saltık olarak yalın Belirlilik olmasına dayanır. Burada Hegel Belirli-Varlık ve Niteliği karşıtlar olarak değil ama bir  bakıma bir ayrımın yanları gibi alır : “In determinate-being its determinateness has been distinguished as quality.” Çözümlemesini izlemenin güçlüğü burada yatar.

Nitelik olumlu ve olumsuz yanlar içerir çünkü gerçek Belirliliktir. Nitelik “olan” ve “olmayan” yanlarında  Olgusallık ve Olumsuzlama olarak ayrışır.

Belirli-Varlıkta Varlık bir kıpıdır — tıpkı Yokluk gibi. Varlık belirlenimsizdir. Belirli-Varlık ise belirlidir. Belirli-Varlık öyle bir yolda Varlıktır ki, kendi içinde bir olumsuzlama yüklüdür. Ama bu Varlık soyut, yalın, dolaysız değildir.

Spinoza’da Töz bütünüyle belirlenimsizdir, çünkü belirlenim olumsuzlama kapsar ve böylece sonludur. Oysa Töz Saltıktır, Sonsuzdur, Birdir vb. Bu dizgede bu nedenle tikelleşme-belirlilik gerçek sayılmaz. Sonlu olan, Parmenides’te de olduğu gibi, yalnızca sanıdır.

195.1. Belirli-Varlıkta Varlık ve Yokluğun Birliği dolaysızdır.
195.2. Belirli-Varlık Varlık biçiminde olduğu düzeye dek Yokluktur, ve böylece belirlidir.

Belirli-Varlık bir birliktir, Yokluk ile Bir olan Varlıktır, ve böyle olarak, bir karşıtlık ya da olumsuzlama içermesi yoluyla belirlidir.

195.3. Belirlilik Varlıktan ayrı değildir.
195.4. Belirli-Varlık ve Varlığın ilişkisi ikisinin dolaysız birliğidir; henüz birliğin ayrımlaşması yoktur.

196.1. Kendi başına yalıtılan Belirlilik Niteliktir.
196.2. Nitelik bütünüyle yalın ve dolaysızdır.

Olan Nitelik Olgusallıktır. Olumsuzluk yüklü Nitelik Olumsuzlamadır.

Nitelik belirli-Varlıktaki olumsuzluğun açılımıdır: Her Nitelik bir Olumsuzlamadır. Ama Nitelik tam bu belirlenimde o denli de Olgusallıktır (“varlık yanında alındığında”). Nitelik olumluyu içeren olumsuzlamadır, ya da olan, Varlık ile Bir olan belirlenimdir.
 
Belirli-Varlık bir olumsuzlama ile Varlıktır, ortadan kaldırılmış Varlığı ve ortadan kaldırılmış Yokluğu kapsar, dolaysız Varlığı ve dolaysız Yokluğu değil. Belirli-Varlıkta olumsuzluk kıpısı onun belirliliğidir; ama bu belirlilik varlık ile bir olan belirlilik ve böylece Niteliktir.  Belirli-Varlık ilkin Nitelik ile bir değildir, genel olarak belirli-Varlıktır, aslında belirlenimsizdir çünkü dolaysız, bir ve yalındır. Yokluğu ortadan kaldırılmış olarak kapsayan varlıktır, böylece kendisi yalın varlık olmaya son verirken, yokluk ise eşit ölçüde yalın olmaya son verir çünkü ortadan kaldırılmış yokluk, dolaylı kılınmış yokuktur. Belirli-Varlık ancak dolaysız olarak alındığında bir ilktir; ama belirliliği kendini ondan hemen ayırır, ve bu olumsuz olarak varolan kıpı Niteliktir.

OLUMSUZLAMA
Olumsuzlama da bir belirli-Varlıktır.

Olumsuzlama Olgusallık ile dolaysızca karşıtlık içinde durur.

Olumsuzlama Yokluğun belirli-Varlığıdır.

Olumsuzlama salt bir EKSİKLİK olarak alındığında Yokluktur (Nichts). Ama Olumsuzlama bir belirli-Varlıktır, bir Niteliktir, ama bir varolmama ya da olmama ile belirlenmiştir.

Olumsuzlama bir ilişki, ya da daha tam olarak bir karşıtlık ilişkisidir. Olumsuzlayan olumsuzladığını ortadan kaldırır. Olumsuzlama dolaysızca yoketme ile bir değildir.

Olumlu ve Olumsuz anlatımları her ikisi de birer ilişki anlatımı olduklarını dolaysızca gösterirler.

197.1. Nitelik yalnızca dolaysız olan ya da Varlık biçiminde olan belirlilik olarak tek-yanlıdır.

Ama bu tek-yanlılık gerçek değildir, anlağa ait bir soyutlamadır, ve bir olumsuzlama içermesi Niteliği yansımalı, ilişkili, sonlu, iki-yanlı bir belirlenim olarak koyar. Olumsuz öğe anlağın ‘belirsiz’ belirli-Varlığının gerçek belirlenimini kazanmasını anlatır.

197.2. Nitelik Yokluk belirleniminde de koyulacaktır — ayrımlaşmış, yansımış bir belirlilik olarak.
197.3. Yokluk, bir belirliliğin belirli öğesi olarak, yansımış birşeydir, bir değillemedir (Verneinung).

Olumsuzlaması ile birlik içinde koyulan belirli-Varlıkta dolaysız belirlilik ayrımlı, yansımış bir belirliliğe geçer. Yokluk, bir belirliliğin olumsuz öğesi olarak, bir belirliliğin zorunlu öğesi olarak bulunur. Bu olumsuzluğu belirtik olarak içeren Nitelik belirlenimi böylece ikili bir kıpıdır — bir kez olumlu ve bir ikinci kez olumsuz olarak.

197.4. Nitelik, salt varlık yanında alındığında, Olgusallıktır.
197.5. Nitelik, olumsuz birşey ile yüklü olarak alındığında, genel olarak Olumsuzlamadır (olmayan bir Nitelik, Sınır).

Niteliği olumsuzlama kıpısı altında aldığımızda, bir Değilleme, bir Olumsuzlamadır.

Niteliğin olumlu olarak, varolan olarak koyulması dolaysız olarak koyulmasıdır. Bu tek-yanlılık, ya da  Niteliğin dolaysız belirlenim olarak koyulması onun olumsuz kıpısının gözardı edilmesidir.

197. Aber das Dasein, in welchem ebensowohl das Nichts als das Sein enthalten, ist selbst der Maßstab für die Einseitigkeit der Qualität als nur unmittelbarer oder seiender Bestimmtheit. Sie ist ebensosehr in der Bestimmung des Nichts zu setzen, womit dann die unmittelbare oder die seiende Bestimmtheit als eine unterschiedene, reflektierte gesetzt wird; das Nichts so als das Bestimmte einer Bestimmtheit ist ebenso ein Reflektiertes, eine Verneinung. Die Qualität, so daß sie unterschieden als seiende gelte, ist die Realität, sie als mit einer Verneinung behaftet, Negation überhaupt, [ist] gleichfalls eine Qualität, aber die für einen Mangel gilt, sich weiterhin als Grenze, Schranke bestimmt.

Nitelik dolaysız ya da olan bir belirlenimdir; ama, eytişimsel olarak, o denli de olmayan belirlenim(ler)dir. Niteliğin dolaysızlığından ilkin belirli-Varlığın kendisi sorumludur. Ama olumlu Nitelik olarak onda olumsuz Nitelik de imlenir, ve bu dilde dir ile karşıtlık içinde değildir ile anlatılır. Bir niteliğin varlığı başkalarının değillenmesi ya da olumsuzlanması ile özsel olarak, eytişimsel olarak bağlıdır ve bu ayrım ya da yansıma anlağa örtüktür. Bu örtü Realiteyi tek yanlı olumluluk belirlinimi altında almaya götürür. Buna karşı Nitelik bir değilleme ile yüklü olarak görüldüğünde, tam olarak olumsuzlama denilen şeydir (başka niteliklerin olumsuzlanması). Olumsuzlama da genel olarak niteliktir; ama olmayan bir niteliktir ve tam olarak nitel sınırı belirleyen kavramdır.

198.1. Olgusallık ve Olumsuzlama her ikisi de belirli-Varlıktır.
198.2. Olgusallıkta belirlilik ve dolayısıyla olumsuzlama kapsanır.
198.3. Olgusallıktan Değilleme, Sınırlama, Eksiklik soyutlanır.
198.4. Olumsuzlama da bir belirli-Varlıktır, bir Niteliktir, ama olmayan bir Nitelik kapsar.

(Olumsuzlama — buradaki “—ma” takısı Niteliği gösterir. Dilin yapısı bu mantıksal bağıntıyı aslında açıkça gösterir. Olum-suz-la-ma sözcüğünde “suz” olumsuzun kendisini belirtir; “la” onu bir eylem biçimine çevirir -- Olumsuz-la = Olumsuz-yap. Son takı olarak “—ma” ise eylemin ad biçimine geçişini sağlar.)

Olgusallık-Realite kavramını Türkçe’de gerçekleşme sözcüğü ile de anlatırız. (Doğal dil gerçeklik sözcüğünü özsel olarak bilinçte ya da düşünsel olana yükler; ama gerçekliğin olgusallık-realite kavramını anlatmak için kullanımının mantığı gerçek olanın var olması olgusunda bulur.)  Bir düşüncenin, tasarın, dileğin vb. gerçekleşmesi ilkin salt soyut-öznel olanın somut-nesnel olmasını, yaşama geçmesini anlatır. Burada karşıtlığın terimleri açıktır ki özne-nesne, soyut -somut  gibi karşıtlık çiftlerinde yalnızca anlamdaşlarını bulur. Duyusal olana olgusallık yüklenmesi yine anlak ya da dışsal-bağıntı düzeyinde duyusal olanın var olanla, varlık ile ilişkilendirilmesine bağlıdır. Bu bağlamda duyusal olanla karşıtlık içinde düşünsel olana hiçbir olgusallık yüklenmez, ve tüm olguculuk/pozitivizm temel dürtüsünü duyusal olanla ve varlık arasındaki bu bilinçsiz özdeşlikten alır. Bu bakış açısından olgu özsel kavramsal yanından soyutlanır, ve bu tek-yanlı ya da analitik ilişki içersinde kavramsız-kuramsız olgunun gerçek varlık olduğu kabul edilir.

Olgusallık anlak tarafından tüm olumsuzlamadan soyutlanarak alınır. Ama tüm olumsuzlamanın soyutlanması tüm belirlenimin, böylece olgusallığın kendisinin olumsuzlanmasıdır. Anlak bu soyutlamacılığının sonucunu düşünemez. Olgusallık kendinde olumsuzlama kapsar, ve ancak bu olumsuz kıpı yoluyla olgusallıktır, belirli-Varlıktır. Tanrının belirlenimsiz ve ancak bu yolla sonsuz ya da saltık olduğu tasarımları anlağa aittir. Saltığın belirlenimsiz, ve ancak böylece sonsuz olduğu görüşü Schelling’in çıkarsamasıdır.

Belirli-Varlıkta daha öte açınım kapasdığı olumsuzlamanın ortadan kaldırılması, olumsuzlamanın olumsuzlanmasıdır.

Not. Nitelik ve Olumsuzlama

199.1. Olgusallık yalnızca görgül varlık değildir.
199.2. Kavramların olgusallığı vardır (Platonik devlet örneği).

200.1. Olgusallık hiçbir Olumsuzlama kapsamayan arı olumluluk değildir. (“Tanrı tüm olgusallıkların toplamıdır” skolastik önermesi soyuttur; “olgusallık hiçbir olumsuzluk kapsamayan bir eksiksizliktir” de soyuttur. Olgusallık çelişki ve öyleyse olumsuzlama kapsar.)

201.1. Olgusallık belirlidir, öyleyse olumsuzlama kapsar, ve böylelikle belirli-Varlıktır.

202.1. Olgusallık saltık olarak çelişkilidir.
202.2. Olgusallık ortadan kaldırmadığı bir varlık ile karşıtlık içinde olduğu sürece vardır.

203.1. Belirlilik olumlu olarak koyulmuş olumsuzlamadır.
203.2. Omnis determinatio es negatio. Ama kurgul kıpı da vardır.
203.3. Genelde olumsuzlama biçimsiz soyutlamadır.

Olumsuzlama salt kendisi olarak, dolaysız olarak alındığında, bir anlak kıpısı olarak varolmayan birşeydir.

204.1. Spinoza: Tek bir töz vardır; Töz belirlenimsizdir, yoksa Bir değil ama çok olacaktır (Eleatikler; Panteizm).
204.2. Spinoza’da Tözün yüklemleri kıpılar değildir, yoksa belirlenimler ve böylece olumsuzlamalar olacaklardır. (Töz saltık olarak belirlenimsiz olmalıdır. Tüm yüklemler töze dışsal yanılsamalardır. Bireysel olan yoktur, çünkü ayrım kapsar.) (they — yüklemler— are for him not even moments, and the attributes like the modes are distinctions made by an external intellect)
204.3. Spinoza’ya göre birşeyin sonsuzluğu onun olumluluğudur (ama bu anlak sonsuzudur).
204.4. Bireysel olan kendi-ile-ilişkili olan, başka herşeye sınırlar koyandır. Ama bu sınırlar ilişkiden başka birşey değildirler ve bireysel böylece belirli-Varlığını kendi içinde taşımaz. (Varlık alınında bireysel olan belirli Birşeydir.)

205.1. Olumsuzlama Olgusallık ile doğrudan karşıtlık içindedir. (Yansımış belirlenimler alanında olumsuzlama onu yansıtan olgusallık olarak olumlu ile karşıtlık içine girer.)

(206.1. Nitelik içkin belirlenim olduğu yerde bir Özelliktir; Şekil, Biçim vb. özellikler değildir, Nitelikler de değildir, çünkü değişirler ve varlık ile özdeş değildirler.)

(207. 'Özellik' ve Nitelik ayrımı.)

(208. Boehme'ye gönderme.)

 

c. Birşey

Birşeyin Çıkarsaması
Belirli-Varlıkta Belirliliği Nitelik olarak ayrılır. Nitelikte Olgusallık ve Olumsuzlama ayrılır. Ama Olgusallık ve Olumsuzlama her ikisi de belirli-Varlıktır —
1) Olgusallık olumsuzlama kapsar, belirli-Varlıktır;
2) Olumsuzlama da belirlidir ve vardır, belirli-Varlıktır.

Nitelik böylece belirli-Varlıktan ayrı değil, ama yalnızca belirli, nitel Varlıktır.

Ayrımın bu ortadan kalkışı belirli-Varlığa bir geri dönüş değildir. Kıpılar şunlardır:
a) Belirli-Varlık vardır;
b) Ayrım kapsar;
c) Ayrım ortadan kalkar ve belirli-Varlığın yalın birliği yeniden kurulur.

Belirli-Varlık Kendi-içinde-varlıktır, belirli bir varlıktır, bir BİRŞEYdir.

Kendi-içinde-varlık genelde (anlak düzleminde) alındığında açıktır ki ilişkisizliği anlatır.

208.1. Belirli-Varlıkta Belirliliği Nitelik olarak ayırdedildi.

208.2. Nitelikte belirlilikten ötürü hiç kuşkusuz ayrım vardır — Olgusallık ve Olumsuzlama.
208.3. Ama bu ayrım o denli de ortadan kalkar, çünkü
208.4. Olgusallık olumsuzlama kapsar, belirli-Varlıktır, belirsiz, soyut Varlık değil.
208.5. Olumsuzlama da belirli-Varlıktır, belirlenimsiz, soyut Yokluk değildir; olumlu olarak bulunur.
208.6. Böylece Nitelik Belirli-Varlıktan ayrılamaz

Belirlili-Varlık ve Nitelik birdir (1. ve 2. kıpılar) ve bu birliğin koyuluşu iki kıpının ayrılmazlığının, nitel-Varlığın koyuluşudur.

209.1. Belirli-Varlıktaki ayrımın bu ortadan kalkışı bir kez daha yalın belirli-Varlığa geri dönüş değildir.
209.2. Durum özetle şöyle: Belirli-Varlık vardır; ondaki ayrım vardır; ve ayrımın ortadan kalkışı vardır.
209.3. Ortadan kalkmış ayrım belirli-Varlığın kendi belirlenimidir.
209.4. Belirli-Varlık böylece Kendi-İçinde-Varlıktır (Insichsein). (Belirli-Varlık kendi içinde belirlidir; böylece kendi ile ilişkilidir; bu genelde belirli-Varlıktan ayrı olarak Kendi-içinde-Varlık ya da Birşeydir.)

Birşeyde belirlilik Birşeyin Varlığı ile birdir; Varlık ile bir olan bu Belirlilik Niteliktir.

Birşey belirli-Varlığın kendi belirlenimidir. Belirli-Varlık olumsuzlama kapsar, çünkü belirli, dolaylı, sonlu, ayrımlı, karşıtlık yüklüdür. Bu gerilim ya da eytişim kıpısı belirli varlığın katı ve durağan birşey olmadığı, bir son olmadığı, daha öte devineceği ve açınacağı anlamına gelir. Olumsuzlamanın mantığı karşıtı ile birlikte kendisinin de ortadan kalkışı, olumsuzlamanın olumsuzlamasıdır.

Ayrımı bir kıpı olarak kapsayan belirli-Varlık Birşeydir. Yöntemi düşünelim ve uygulayalım.

(1) Belirli-Varlık vardır; (2) ama Olumsuzlama yüklüdür; (3) Bu karşıtlık kendini ortadan kaldırır, ve böylece belirli-Varlık yeniden yalın Birliğini kazanır. Belirli-Varlık kendi içinde bir olumsuzlama kapsar; ama olumsuzlamanın ortadan kalkışı olumsuzlamanın olumsuzlaması olarak, olumsuzun karşıtının ortaya çıkışı olarak olumludur. Kendi içinde bir olumsuzlama kapsayan belirli-Varlık ayrımını ortadan kaldırmış, kendi içine kapanmış varlıktır, Kendi-İçinde-Varlıktır (Insichsein).

210.1. Birşey ilk olumsuzlamanın olumsuzlamasıdır, yalın kendi ile ilişki olarak Varlık biçimindedir.

Belirli-Varlık, Yaşam, Düşünme vb. birer olumsuzlamadır. Mantıksal olarak, bu karşıtlık içinde kalamazlar. Belirlilik ve Olumsuzlama birbirlerini karşılıklı olarak ortadan kaldırırlar, ya da daha doğrusu, Olumsuzlama Belirliliği kendi içinde kapsadığı için, Olumsuzlamanın ortadan kalkışı tüm süreci anlatmak için yeterlidir. Bu süreç Belirli-Varlığın kendi içine bir geri çekilişidir. Olumsuzlanmış Belirli-Varlık — ya da, kendi ile olumsuz birlik.Belirli-varlık belirliliktir, belirli olmaktır; bu belirlilik Niteliktir; ama nitelikli varlık ise Birşeydir. Dasein belirlilik ile bir olan Varlıktır; ama bu varlık geneldir, ve bu genellik ancak belirlenim ile, ancak Nitelik ile karşıtlık içinde olabilir. Nitelikte belirli-Varlık o denli de kendine yansır, ama ne belirli-Varlık ne de Nitelik bu yalıtılmışlık içinde değildirler. Birlikleri ikisinden de daha çoğu olan birşey, bir Birşeydir. Bu birlikte olan şey ilişkinin ortadan kalkışı, ve ilişki olumsuzlama olduğu için, olumsuzlamanın ortadan kalkışıdır. Olumsuzlamanın olumsuzlaması = Kendi ile Varlık biçiminde bağıntı (die einfache seiende Beziehung auf sich).

Olumsuzlamanın olumsuzlaması
Olumsuzlamanın olumsuzlaması dolaylılığın ortadan kalkışı, yalınlığın, birliğin, dolaysızlığın bir kez daha kuruluşudur. Ama bu dolaysızlık ilk dolaysızlık ile bir değildir. Dolaylılığın ortadan kaldırılışı olarak, sonuç kendi içinde dolaylıdır, kendi-ile-ilişkidir. Varlık ya da dolaysızlık kendi içine çekilmiştir: Kendi-içinde-varlık ya da Kendi-ile-olumsuz-birlik. (Ama bu belirlenim kendinde Başkası ile ilişkidir — Başkası-için-Varlık.)

Olumsuzlamanın olumsuzlaması dolaysıza geri dönüş olarak varlığa geri dönüştür ya da varlık biçimindedir. Bu varlık salt kendi ile dolaylı olarak yalın özdeşliktir. Birşey kendinde kendi-ile-dolaylılıktır.

İlk olumsuzlama: SOYUT
İkinci olumsuzlama: SOMUT, SALTIK, KENDİ İLE DOLAYLILIK

İlk olumsuzlama: Sonluluk, Ayrım, Çelişki
İkinci olumsuzlama: Birşeyde, Kendi-İçin-Varlıkta, Öznede, tüm kavramlarda bulunur. Oluşta da bulunur, ama henüz dolaylılık bütünüyle soyuttur (“Schon in dem Einfachen des Etwas, dann noch bestimmter im Fürsichsein, Subjekt usf.  die Vermitlung seiner mit sich selbst vorhanden, bereits auch im Werden nur die ganz abstrakte Vermittlung”).


Birşey belirli-Varlıkta olumsuzlamanın olumsuzlaması olarak ayrımın, ilişkinin ortadan kaldırılmasıdır. Varlık ilişkisizdir. Belirli-Varlık ise ilişkili. Başka bir deyişle, belirli-Varlık bir olumsuzlama ile Varlıktır, ve bu olumsuzlamanın devimi kendini ortadan kaldırmak, kendini olumsuzlamaktır. Bununla Varlık bir bakıma kendi içine geri çekilir, kendi ile ilişki kipine geçer. Birşey yalın Özdeşliktir. A = A.

210.2. Olumsuzun olumsuzu olumludur.
210.3. Olumsuzun olumsuzu olarak olumlunın temelinde kendi ile olumsuz birlik yatar.

KENDİ-İLE-DOLAYLILIK — A = A
Kendi ile dolaylılık tüm kurgul kıpının belirlenimidir. İkinci kıpı — diyalektik ilişki kıpısı — kendi ile dolaylılığı, bu sonsuzluğu göstermez. Tersine, onda her durumda sonluluk belirtiktir; ilk olumsuzlama ayrım ve sonluluk kıpısıdır. İkinici kıpı ilk kıpının kendisinden çıkarsandığı ve onunla bir olduğu içindir ki ayrım olumsuzlanır, birlik yeniden elde edilir. Ama bu birlik ilk dolaysızlıktan ayrı olarak dolaylı bir birliktir, ve dolaylılık yabancı bir öğe ile, bir başkası ile değil ama kendi ile dolaylılıktır. Böylece Birşey = Birşeydir, ya da kendi ile ilişkidir.

211.1. Birşey Varlık biçiminde olumsuzlamanın olumsuzlamasıdır.
211.2. İkinci olumsuzlama yalın kendi ile ilişkinin yeniden kuruluşudur.
211.3. Kendi-ile-ilişki kendi-ile-dolaylılıktır.
211.4. Birşey kendi-ile-özdeşlik olarak belirlendiğinde kendi-ile-dolaylılık belirtiktir.
211.5. Kendi-ile-dolaylılık Oluşta da bulunur, ama bütünüyle soyut olarak.  

Kendi-ile-dolaylılık bireyselliğin dolaysızlığını, belirli dolaysızlığı anlatır. Tüm kurgul kıpılar bu belirlenim altına düşerler: Kendi-içinde-varlık.
Oluşta olumsuzlamanın soyutluğu Oluşun kendisinin Birşey olmaması demektir. Oluş kendi ile dolaylıdır, ama kendisi yine yalnızca Oluştur ve Oluş kendi ile ne denli ilişki içine girerse girsin Oluş olarak kalır, belirli-Oluş olmaz. Buna karşı Birşeyin kendi ile dolaylılığı Başkası ile ilişkisidir ve bu birlik somuttur, belirli-Oluş, Değişimdir.
Oluşta kendi-ile-dolaylılık soyut olarak bulunur. Bu soyutluk ilk olarak olumsuzlamanın olumsuzlamasının Oluş içindeki soyutluğuna bağlıdır, çünkü bu aşamada henüz olumsuzlamanın kendisi soyuttur, çünkü Yokluk bir olumsuzlama değil, bir dolaylılık değil, ama dolaysız Yokluk olarak düşünülür. Buna karşı Bişeyde olumsuzlama koyulmuştur.
Oluşta kendi ile dolaylılık soyuttur, başka bir deyişle, Oluş dolaysız Varlık ve dolaysız Yokluk kategorileri ile birdir. Ama somutluk karşıt kategorilerin birliğidir.

212.1. Birşey kendinde kendi-ile-dolaylıdır.
212.2. Kendi-ile-dolaylılık olumsuzlamanın olumsuzlamasıdır.
212.3. Birşey kendi ile dolaylı olarak alındığında yanları yine kendisidir, Birşeydir.
212.4. Birşey böylece yalın Birlik, ve böylece Varlıktır.

Yalın Birlik dolaysız, ayrımsız, soyut  birlik ile bir ve aynıdır. Anlak herhangi bir kavramı yalın birlik olarak düşünebilir, ve burada yatan olumsuzluğu gözardı edebilir. Her kavram, yalın birlik olarak alındığında, yalnızca ve yalnızca kendisidir, içeriksiz, ilişkisiz, boştur (Kant bu boşluğu sezgisel gereç ile doldurur ve buna eleştirel felsefe denir). Ama bu kendi-ile-bağıntı belirlenimsizlik olarak alındığında Varlıktır. Ama Birşey yalnızca Varlık değil, belirli-Varlıktır. Birşeyin yanları Varlık ve Yokluk değil, ama belirli-Varlıklardır (Birşey va başka Birşey).

Kendi-ile-dolaylılıkta yanlar yalındır, somut değil. Böylece bu bütününde yalın olan bir birliktir. Ama bu yalın birlik, bütünüyle belirlenimsiz olarak, varlıktır. Birşey vardır. Ama o denli de belirli-Varlıktır. Dahası, Oluştur ki kıpıları varlık ve yokluk değil ama dolaylı varlık ve dolaylı yokluktur. Biri belirli-Varlıktır. Öteki yan da belirli-Varlıktır, ama birincinin karşıtı olarak başka bir belirli-Varlıktır.  Birşey oluş olarak bir geçiştir ki, kıpılarının kendileri birer Birşeydir* ve böylece geçiş bir başkalaşımdır — somut bir Oluş kipi. Birşeyin ve Başkasının birbirlerini olumsuzlamaları dışsal değil ama kavramsaldır: Birşey özsel olarak değişimdir. Ama kendisine başkalaştığı yine başka Birşeydir.

*SORU Birşeyin kıpıları niçin birer Birşey olarak görülmelidir?

Birşey kendi-ile-dolaylılık olarak bir oluş kıpısıdır. Birşeyin yine Birşey ile dolaylılığı Hegel’in kendi-ile-olumsuz-birlik dediği şeydir. Bu ikinci Birşey açıktır ki başka Birşey ya da daha kısa olarak Başkası dediğimiz şeydir. Bu birlik, Birşey ve Başkasının bu kurgul birliği Değişimdir.

212.5. Birşey Vardır; Birşey Belirli-Varlıktır; Birşey Oluştur.
212.6. Oluş olarak Birşeyin kıpıları Varlık ve Yokluk değil ama bir Belirli-Varlık ve bir ikinci Belirli-Varlıktır. Ama bu ikinci Belirli-Varlık birincinin olumsuzudur — bir Başkası.
212.7. Oluş olarak Birşey bir geçiştir, kıpıları yine birer Birşeydir, böylece geçiş Başkalaşım ya da Değişimdir.

212.8. Ama ilkin Birşey yalnızca Kavramında değişir, kendi ile ilişkisinde kendini saklar, ve ayrım dışsal bir edime, ‘gösterme’ye düşer.  

Birşey kendi ile dolaylılık olarak düşünüldüğünde, yanları yine kendisidir; Birşey Birşey dolayısıyla vardır. Ama bu ikinci Birşey bir başka Birşey, bir Başkasıdır. Böylece kendi ile dolaylılığı oluşturan kıpılar Birşey ve Başkasıdır. Ama bu ikisinin birliği olarak Birşey Değişimdir.

 

 

İdea Yayınevi / 2014